Dünyanın en büyük karbon yutağı ormansızlaşma riski altında

İklimle ilgili konularda danışmanlık hizmeti veren Climate Focus şirketi ile çeşitli sivil toplum örgütlerinin bir araya gelerek oluşturduğu The Forest Declaration Assessment girişimi, dünyanın en büyük karbon yutağı konumundaki Kongo Havzası’ndaki ormansızlaşmayı ele aldıkları "Bölgesel Değerlendirme 2022" raporunun detaylarını, Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde devam eden COP27 zirvesi kapsamında yayımladıkları yazılı açıklamayla paylaştı.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Climate Focus kıdemli danışmanı ve raporun baş yazarlarından Dr. Marion Ferrat, "Kongo Havzası kritik yol ayrımında. Ormansızlaşma diğer tropik bölgelere kıyasla daha düşük ama 2020’den bu yana arazi parçalanması ve orman kaybında artma eğilimi görüyoruz." dedi.

Söz konusu eğilimin devam etmesi halinde, tropik bir bölgede bulunan el değmemiş en büyük ormanın kaybedilme riski bulunduğu uyarısını yapan Ferrat, bunun yanı sıra muazzam ve eşsiz biyoçeşitlilikle iklimsel ve insani değerlerin de risk altında olduğunu ifade etti.

- Rapordan

Bölgesel Değerlendirme 2022 Raporu'nda, Kongo Havzası ülkeleri Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon ve Kongo Cumhuriyeti’nin de aralarında bulunduğu 145 ülkenin geçen yıl "Glasgow Ormanlar ve Arazi Kullanımı Liderler Bildirgesi"ni imzalayarak 2030'a dek ormansızlaşmayı durdurma ve tersine çevirme sözü verdikleri hatırlatıldı.

Belirlenen hedef için yalnızca 8 yılın kalması nedeniyle ülkelerin 2021 itibarıyla ormansızlaşmayı 2018-2020 yıllarına kıyasla her yıl yüzde 10 azaltmaları gerektiğinin altı çizilen raporda, bölgenin bu hedefe doğru planlandığı şekilde gitmediği ve ormansızlaşmanın, geçen yıllara kıyasla yüzde 5 arttığı kaydedildi.

Raporda, Kongo Havzası ülkelerinden sadece Kongo Cumhuriyeti ve Gabon'un 2030 hedefine uygun ilerlediğine ve bu ülkelerin ormansızlaşmayı sırasıyla yüzde 30 ve yüzde 28 azalttığına vurgu yapıldı.

- Kongo Havzası'nın önemi

Gezegendeki tüm türlerin 5’te birine ev sahipliği yapması açısından Kongo Havzası’nın biyoçeşitlilik için son derece önemli olduğuna dikkat çekilen raporda, "Bölgedeki ormanlar, alanlarının sadece yüzde 60’ı ile Amazon Havzası ormanlarının yuttuğu karbonun yaklaşık 6 katını yutma ve yılda 0,61 net gigaton karbondioksit eşdeğerini hapsetme kapasitesiyle aynı zamanda dünyanın en büyük karbon yutağını da barındırıyor." değerlendirmesinde bulunuldu.

Raporda, havzanın önemine ilişkin şu ifadeler kullanıldı:

"Kongo Havzası ormanları, sosyo-kültürel, ekonomik ve ekolojik bir kaynak olarak, 60 milyon insana geçim kaynağı oluyor ve yakınlardaki kent merkezlerinde yaşayan 40 milyon insana besin kaynağı sağlıyor. Havza çevresinde yer alan Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon ve Kongo Cumhuriyeti ülkelerinin nüfusunun üçte ikisi ise yoksulluk çekiyor."

Kırsal alanlarda yer alan küçük çiftliklerde yapılan geçimlik tarımın, Kongo Havzası’nın bozulmasının ve ormansızlaşmasının temel nedeni olduğu anlatılan raporda, yol ve yerleşim yerleri yapımlarının da arazi açılmasını hızlandırıcı rol oynadığına işaret edildi.

Raporda ayrıca madencilik, kerestecilik ve ticari tarım gibi endüstriyel faaliyetlerin havzadaki ormanlar için en büyük tehdit olduğu aktarıldı.