Eski zamanlarda kullanılan ölçü birimleri

Günümüzde kullanılan bir ölçü aracı eski zaman şartlarıyla değerlendirildiğinde birebir karşılığını bulmayan farklı rakamlara denk gelmektedir. Bu da aslında o dönemin şartlarına göre hesaplama yapılırken yaşanılan güçlükleri de ifade etmektedir.

Erbil’de de günümüzde önemini kaybeden ölçü yöntemleri insanların günlük hayattaki bazı ihtiyaçlarına belli bir düzen katmak amacıyla kullanılmaktaydı.

Eskiden kullanılan ölçüm birimlerinin bazıları şu şekilde:

*Arşın: Eski bir uzunluk ölçüsüdür. Erbil’de metre sisteminin resmen kabul edilmesinden önce kullanılmıştır. 1 arşın 1 metreye eş değer olarak bilinir. Uzunluk ölçüsü olarak kullanılan arşın, çarşı ve pazarlarda, çeşitli kumaşların ölçümünde kullanılırdı ve genelde ağaçtan yapılmış bir sopa şeklindeydi.

*Okka: Arapça kökenli bir sözcük olan okka, ukiyye kelimesinden türetilmiştir. Ukiyye, Peygamber Efendimizin zamanında da kullanılan bir ağırlık ölçüsüdür. Erbil’de ağırlığı yaklaşık 2 kilo olan ölçü birimine okka denmiştir.

*Batman: Yine eski toplumların kullandığı ağırlık birimi olan batman, 6 kilogram ağırlığına denk düşen bir ağırlık birimidir.

*Alba: Ölçüm birimi olarak geçen alba, genellikle buğday ve arpa tartmak için kullanılmıştır.

*Habba: Eskiden değerli madenlerin, mücevherlerin, altınların tartılmasında kullanılan ağırlık ölçüsü birimidir.

*Dönüm: Alan hesaplamak için kullanılan dönüm, günümüzde de metrekareye uyarlanmış haliyle kullanılmaktadır. Eski zamana ait bir dönümlük alan, modern zamanda 2500 metrekareye karşılık gelmektedir.

*Ruba: Ağırlık ölçüm birimlerinden olan ruba, buğday türü ürünler için kullanılmıştır.

*Kasnah: Ebat olarak daha fazla olan buğday ürünlerinin ağırlığını ölçmek için kullanılmıştır.

*Kulaç: Uzunluğu bir insan boyunu neredeyse karşılayan kulaç ölçü birimi de eskiden metrenin yerine kullanılan uzunluk ölçüsüydü. Bu birim, gerilerek açılmış iki kolun birinin parmak ucundan ötekisinin parmak ucuna değin olan uzaklığı ifade ediyordu.