Dünyanın en büyüğüydü: Yok olmak üzere

A68, kısa bir süre öncesine kadar dünyanın en büyük buzdağıydı. 2017'de Antarktika'dan ayrıldığında yaklaşık 6 bin km2'lik bir alanı kaplıyordu. Ancak 2021'in başlarında ortadan kaybolmuştu. Bir trilyon ton buzun tamamı eridi. Bu, tüm Birleşik Krallık vatandaşları tarafından günlük olarak kullanılan su miktarının yaklaşık 150 katı.

Araştırmacılar, A68'in erimesinin çevre üzerindeki etkisini anlamak için farklı çalışmalar yürütüyor. Leeds Üniversitesi'nden bilim insanlarının oluşturduğu bir ekip, Beyaz Kıta Antarktika'dan kuzeye, Güney Okyanusu boyunca Güney Atlantik'e doğru hareket ederken dev buzdağının boyutlarının nasıl değiştiğini hesaplamak için var olan tüm uydu verilerini inceledi. Bu görüntüler, ekibin mega buz dağının üç buçuk yıl boyunca erime oranlarının nasıl değiştiğini değerlendirmesine yardımcı oldu.

Erime için kilit dönemlerden biri A68'in İngiltere'nin Denizaşırı Toprakları'ndan biri olan ve sıcak bir iklime sahip Güney Georgia'ya yaklaştığı zamanlardı. Bir süreliğine, dev buz bloğunun çevresindeki sığlıklara yerleşerek, burada yaşayan milyonlarca penguen, fok ve balinanın yiyecek arama yollarını kapatabileceğinden endişe edildi. Ancak bu gerçekleşmedi, çünkü yeni veriler A68'in burada ayakta kalabilmek için yeterli omurga derinliğine sahip olmadığına gösteriyor.

Leeds Üniversitesi araştırmacılarından Dr. Anne Braakmann-Folgmann BBC'ye verdiği demeçte, "Kıta sahanlığına kısa bir süre dokunmuş gibi görünüyor. Bu sebeple bir bir dönüş yaptığını ve küçük bir parçanın ondan koptuğunu gördük. Ancak bu, A68'i sabitlemek için yeterli değildi." dedi.

A68, Nisan 2021'e kadar takip edilemeyecek kadar sayısız küçük parçaya bölündü. Ancak bunun ekosistemler üzerindeki etkileri çok daha uzun ömürlü olacak. Büyük yassı veya düz tepeli buzdağlarının, dolaştıkları her yerde önemli bir etkiye sahip oldukları artık yaygınlıkla kabul ediliyor.

Eridikleri yere karışan tatlı sular buradaki su akıntılarını değiştirecek. Yaşamları boyunca topladıkları ve ardından eriyerek okyanuslara bıraktıkları demir, diğer mineraller ve hatta organik maddeler planktonların çoğalmasına sebep olacak. İngiltere'nin Antarktika Araştırması ekibi, buz kütlesi tamamen yok olmadan önce buradaki koşulları izlemek için A68 civarına bazı robotik planörler yerleştirmeyi başarmıştı.

Biyolojik oşinograf Prof. Dr. Geraint Tarling, bu ve diğer araçlardan elde edilen verilerin henüz tam olarak analiz edilmemiş olmasına rağmen bazı ilginç özellikleri ortaya çıkardığını BBC'ye verdiği şu demeçle aktardı:

"A68 etrafındaki fitoplankton türlerinin değişen florasına ve ayrıca okyanusun daha derin kısımlarına biriken gerçek maddeye dair güçlü sinyaller olduğunu düşünüyoruz. Planördeki parçacık sensörü, buzdağından çok güçlü madde birikim sinyalleri alıyordu."