Gerçekler ile söylentiler arasında, Irak dinarının ABD doları karşısındaki değeri

Merkez Bankasının dolar kurunu değiştirme kararı, yurtiçi gelirini artırsa da piyasalardaki çoğu gıda ve ürünün fiyatlarında %20'den fazla artış yaşandı.

Muhammed Şiya Sudani Irak Başbakanı olmadan önce Mustafa Kazımi hükümeti tarafından alınan karara karşı olduğunu bildirerek, doların Irak dinarı karşısında değer kazanması ve bunun olumsuz etkilerinin acilen gözden geçirilmesi yönünde çağrıda bulundu. Öte yandan Nuri el-Maliki ve çok sayıda milletvekili ile siyasi şahsiyetler doların Irak dinarı karşısında değer kaybetmesi yönünde çağrı yaptı.

Muhammed Şiya Sudani resmi olarak başbakan seçilmesinin ardından, doların Irak dinarı karşısındaki değerine ilişkin şunları söyledi:

"Bu hükümet, yasaları uygulamaya kararlıdır ve yasaları ihlal etmez. Merkez Bankası Yasası bu kuruma para politikasını belirleme yetkisi vermiştir, bu nedenle Merkez Bankasının politika ve kararlarına bağlıyız. Tek ilgili taraf olan Merkez Bankasının bağımsızlığını koruyacak ve destekleyeceğiz."

Dolar kurundaki değişimlerle ilgili vatandaşlar arasında yayılan haberlerden söz etmek için TEBA Gazetesi olarak Ekonomi Uzmanı Bilal Said ile bir röportaj gerçekleştirdik.

Sözlerine dolar kurunun değişme olasılıklarından bahsederek başlayan Said, "Doğrusu, dolar kurunda bir değişiklik olduğuna dair teyit edilmiş bir haber yok. Merkez Bankası ve Irak hükümeti danışmanlarının hepsi, dolar kurunu değiştirmek için herhangi bir istek veya niyetlerinin olmadığı konusunu yineliyorlar. Geçmişte ise Nuri Maliki gibi bir grup milletvekilinin veya siyasetçinin çağrıları, doların kurunu değiştirme girişiminden başka bir şey değildi. Doların değerinin değişmesi söz konusu olduğunda kimin doların değerini değiştirme yetkisi olduğuna bakmalıyız, bu da elbette ki niyeti olmadığını defalarca vurgulayan Irak Merkez Bankasıdır." dedi.

Hangi tarafın doların fiyatı üzerinde güce sahip olduğuna ve fiyatını değiştirebildiğine yönelik Said, şu sözleri kullandı:

"Yeni Irak hükümeti hiçbir şekilde dolar kurunu değiştirmek gibi bir yetkiye sahip değil, bu konu Merkez Bankası ile alakalı olan bir konu, Merkez Bankasının bağımsız bir yetkisi var yani ne hükümet ne de meclis doların değerini değiştiremez, ancak bunlar öneri sunabilir ya da tartışabilirler. Yetkisi olan sadece Merkez Bankasıdır ve sadece o dolar kurunu değiştirebilir, nedeni de mali otorite hükümet tarafından belirlenir, ancak para politikası Merkez Bankası tarafından belirlenir. Bu nedenle doların değerinin değişmesi için Merkez Bankası beklenmelidir."

"Birçok vatandaş doların Irak dinarı karşısındaki kurunun daha ne kadar bu seviyede kalacağını merak ediyor." sorusuna Said, "Doların değerinin Merkez Bankası tarafından değiştirilmesi için belirlenen bir tarih yok. 20 Aralık 2020 tarihinde Mustafa Kazımi döneminde dolar değerinin değişmesi kararı alındığı zamanlarda konunun 3 yıl boyunca süreceğine işaret eden hükümetin beyaz bir kağıdının bulunduğuna işaret edildi." sözleriyle yanıt verdi.

"Merkez bankası rezervleri şu anda 90 milyar dolara yaklaşırken ve altın rezervleri hızla artarken, hükümetin kârı çok net. Bunların hepsi, Irak hükümetinin kendi para birimini düşürerek ve dolar değerini arttırarak fayda sağladığına dair olumlu işaretler." diyen Said, "Ancak Irak hükümetinin aldığı bu önlemlerle vatandaşların alım gücü düştü. Irak hükümetinin vatandaşların alım gücünü yaklaşık yüzde 20 oranında düşürmesi, doların değerindeki değişim nedeniyle Irak'ta yüksek enflasyona ve yoksulluğun artmasına neden oldu." değerlendirmesinde bulundu.

Dolar kurunun düşmesinin artan fiyatları da düşüreceğini dile getiren Said, "Elbette dolar kurundaki herhangi bir değişiklik, özellikle dolar kurunun düşmesi malları doğrudan etkileyecektir çünkü malların çoğu Irak'a yurt dışından gelmektedir. Maaş alanların çoğunun geliri dinar ile olunca pazarda ürünlerin dolar ile alınması yüksek bir enflasyona neden oluyor, dolayısıyla dolar Irak dinarı karşısında ne zaman değer kaybederse, ürünler ucuzlayacak." dedi.

Enflasyonun düşürülmesi için önerilerini dile getiren Said, "Irak hükümetinin bu dengeyi yeniden sağlamasının tek bir yolu olduğunu düşünüyorum, o da gıda dağıtım formları aracılığıyla gıda dağıtım sürecini iyileştirerek yoksulları desteklemektir ya da yoksullar için bir bütçe ayırmaktır. Vatandaşlar üzerindeki etki ve baskıyı azaltmak için Gıda Güvenliği Yasa Tasarısında olan bazı noktaların göz önüne alınarak atılması gereken bir dizi farklı adım da var." diyerek konuşmasını sonlandırdı.

Irak Merkez Bankası Başkanı Mustafa Galib, yaptığı bir açıklamada, doların dinar karşısındaki kurunu hiçbir şekilde değiştirmeyeceklerini ve böyle bir planlarının olmadığını duyurmuştu.

Galib, "Dolar şimdi değişirse, Irak ekonomisi ve istikrarı tehlikeye girer ve bozulur, çünkü tüm finansal ve ekonomik işlemler ayrıca yatırım projeleri şu anki fiyat üzerinden yapıldı, bu nedenle doların değerini değiştirmeye yönelik herhangi bir girişimde bulunmak yanlıştır." açıklamasında bulunmuştu.