Kazımi'nin Hikayesi

Başbakan Mustafa el-Kazımi ve kabinesi 7 Mayıs 2020 tarihinde meclisten güven oyu aldı. Böylelikle Kazımi yeni başbakan olarak göreve başladı.

 

Öncelikle Mustafa Kazımi’yi tanıyıp siyasi hikayesinin nasıl başladığı hakkında bilgiler paylaşalım.

 

1967 yılında başkent Bağdat’ta dünyaya gelen Kazımi, Bağdat Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Saddam Hüseyin rejimi döneminde yönetime karşı muhalif bir tavır sergilemiştir. 1985 yılında yönetim tarafından dışlanmış sonrasında şu anki Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi’ne (IKBY) yerleşmiştir. Daha sonra İran’dan geçerek İsveç ve Almanya’nın yolunu tutmuş, son olarak da İngiltere’ye gitmiştir. İngiltere’de kaldığı süre boyunca gazetecilik ve yazarlık yapmış, ABD’nin The Monitor gazetesinin Irak masasında baş yazar olmuştur. 1989 yılında şu anki Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile İngiltere’de tanışmış ve güçlü bir dostluk kurmuşlardır. Kazımi, bir süre Salih’in sahibi olduğu Handan dergisinin Arapça bölümünde baş yazarlık yapmıştır.

 

Kazımi, Irak ve İngiltere’de uzun yıllar el-İhvar el-İnsani Vakfı’nı yönetmiştir. Öte yandan Irak muhalefetinin etkinliklerini düzenlemiştir. Fakat bu süre boyunca hiçbir siyasi partiyle ilişki kurmamıştır. “Irak’ın Kurtuluşu” sürecinin ardından 2003 yılında Irak’a dönen Kazımi, Irak Medya Ağı’nın kuruluşuna iştirak etmiş ve Irak Anıları Kuruluşu’nun (Müessesetül Zakire el-Irakiya) uygulamacı müdürü olmuştur. Söz konusu kuruluşta önceki rejimin suç dosyalarını toplamıştır.

 

Kazımi'nin, "Mesailel Irak, İşgalat İslamiye, Ali Bin Abu Talib İmam vel İnsan, El Musalahat Beyn Elmazi vel Mustakbal" isimli 4 basılı kitabı bulunmaktadır.

 

Kazımi, 9 Haziran 2016 tarihinde Irak İstihbarat Servisi Başkanlığı görevine getirildi. Terör örgütü DEAŞ'a karşı görevini başarıyla yürüttü. O dönemde DEAŞ hakkında bilgi toplamak ile ilgilenirken, siyasi liderler, partiler ve Irak'taki yolsuzluklar ile ilgili detaylı bilgiler topladı. Bu süreçte ayrıca ittifak ülkelerinin istihbarat birim başkanları ile ilişkilerini güçlendirdi. İlişkilerinin iyi olduğu kişilerden biri de o dönemin İstihbarat Başkanı Suudi Veliaht Prens Muhammet Bin Selman oldu.

 

Kazımi nasıl başbakan oldu?

 

Ekim 2019’da Irak genelinde hükümet karşıtı gösteriler başladı. Yaşanan çatışmalar sonucunda çok sayıda göstericinin hayatını kaybetmesi ve yaralanmasının ardından uluslararası toplumdan eski Başbakan Adil Abdulmehdi'nin tutumuna yönelik  itirazlar geldi. Ancak Abdulmehdi, istifaya yanaşmadı. Ardından Şiilerin en büyük dini merci Ayetullah Ali es-Sistani, Abdulmehdi'ye istifa talebinde bulunduğu bir mektup gönderdi. Böylece Abdulmehdi, görevinden ayrılma kararı aldı.

 

Siyasi taraflar arasında yaşanan uzun tartışmaların ardından yeni hükümeti oluşturma görevine Muhammet Sadık Allavi getirildi. Ancak Allavi, kendisine verilen yasal sürede yeni kabineyi oluşturamadı. Aynı şekilde siyasi tarafların uzun toplantılarının ardından yeni kabineyi oluşturma görevi Adnan Zurfi'ye verildi. Zurfi de kabineyi oluşturma konusunda başarı kaydedememesinin ardından, dönemin İstihbarat Başkanı Mustafa el-Kazımi'nin kabineyi oluşturmasına karar verildi.

 

Bazı taraflar Kazımi'nin başbakanlık görevine aday verilmesini ABD'nin bir planı olarak değerlendirdi. Eski Meclis Üyesi İbrahim Samidi, tüccarlar grubuna gönderdiği bir ses kaydında, Kazımi'nin nasıl aday gösterildiğinden söz ederek, "Mustafa Kazımi, Irak'ın tarihi ile ilgili arşiv elindeyken, Yahudilerle ilgili dosyanın tamamına ulaşarak, Yahudilerin Irak'taki varlığına ilişkin bilgi topladı. Kazımi, söz konusu dosyayı İsrail'e ve ABD'ye iletti. İki ülkenin yetkilileri de Kazımi'nin verdiği hediyenin karşılığında daha büyük bir hediye vereceklerini kaydetti." şeklinde ifadelerde bulundu.

 

Samidi, ayrıca, "Mustafa Kazımi ile Haydar Abadi, bacanaklar. İkisi de Allak soyunun damatları. Bilindiği gibi Allak soyundakiler Irak istihbarat birimi ve merkez bankasına hakim. Bu nedenle de 2016'da Abadi'nin başbakanlık yaptığı dönemde ABD, Kazımi'nin istihbarat başkanı olarak görev yapmasını istedi." dedi.

 

Başbakanlık görevine getirilecek olan Mustafa el-Kazımi, 9 Nisan 2020'de yeni hükümet kabinesini oluşturmak üzere Cumhurbaşkanı Berhem Salih tarafından görevlendirildi. 28 günde kabinesini tamamlayan Kazımi, kabinesini meclisin güvenoyuna sundu. Irak Temsilciler Meclisi'nde yapılan oylama sonucunda kurduğu hükümet güvenoyu alarak Irak Başbakanı oldu ve ilk ziyaretini İran’a ve daha sonra da ABD'ye düzenledi.

 

Irak Başbakanı Mustafa Kazımi ile ABD Başkanı Donald Trump'ın görüşmesi

 

Başbakan Kazımi, 21 Ağustos 2020'de kalabalık bir heyet ile ABD'nin başkenti Washington'a ziyaret gerçekleştirerek yetkililerle bir araya geldi. ABD'nin Irak heyetini karşılaması protokol açısından en büyük karşılama olarak kabul ediliyor.

 

Kazımi ile Trump başkanlığındaki Irak ve ABD heyetleri arasında bazı anlaşmalar sağlandı. Söz konusu anlaşmalar ise şu şekilde:

 

- Irak'ın İran olan elektrik kaynağını Ürdün ve Mısır olarak değiştirmek

- Sünni göçmenlerin bulunduğu bölgelerin imarı için 500 milyon dolarlık bütçenin tahsis edilmesi ve bölgelerine geri getirilmesi.

- ABD şirketleri tarafından Irak'ta farklı alanlarda 8 milyar dolarlık yatırım yapılması ve Irak'ın yeniden imarı için destek verilmesi.

 

ABD, ayrıca Kazımi'ye gelecek seçimlerde yeniden başbakanlık görevine getirilmesi için gerekli oyu alması konusunda destekleyecekleri sözünü verdi. Kazımi, kendisi için çizilen güçlü tablodan yararlanarak, IKBY’deki illerde seçim yapmayı ve bu illerden birkaç vekil çıkarmayı planlıyor.

 

Kazımi, görevine başlar başlamaz reform uygulamaya başladı. Kazımi'nin reform çalışması da şu şekilde sıralandı:

 

- Temiz ve şefaf erken seçimin gerçekleştirilmesi için bağımsız seçim komisyonunun oluşturulması

-  Yüksek mevkidekilerin maaşlarını azaltma, bütçe ve primlerini kesme

- Hayalet çalışan (bir görevde çalışmayan ancak maaş alan) ve tek kişiye iki maaş verilmesinin önüne geçmek

- Sınır kapılarında kontrolü sağlamak

- Gümrük ve vergilerde düzenleme

- Silahlı güçleri emniyet güçlerine bağlamak

- Milis grupların etkisini azaltmak

- Hassas görevlere getirilen partiye bağlı kişileri değiştirmek ve yerine uzman kişileri görevlendirmek

- Mezhepsel çekişmelere engel olmak

- Doğal kaynakların dışında başka gelir kaynakları bulmak

- Tarım ve yerel ürünlerin önemsenmesi

- Irak’ın tamamında merkeziyetin oluşturulması ve bütün illerin anayasaya göre merkezi hükümete dönmesini sağlamak

- Irak’ın yerel çalışmalarına yabancı ülkelerin karışmasına engel olmak ve egemenliği korumak

- Yabancı güçleri Irak’tan atmak, özellikle de yasal olmayan kuruluşları

- DEAŞ savaşında zarara uğrayan bölgeleri yeniden inşa etmek ve şu ana kadar göz ardı edilen bölgelere yeniden hizmet sağlamak

Yukarıda belirtilen reform çalışmalarından bir kısmı uygulamaya girdi, kalan kısmının ise önümüzdeki aylarda uygulamaya geçmesi hedefleniyor.

 

Hazırlayan: Ali Antar