Türkmenlerin kaderi: Kerkük İl Meclisi Seçimleri

Kerkük İl Meclisi seçimlerine katılan ve il meclisinde söz sahibi olmak isteyen Irak Türkmen Cephesi’nin (ITC) seçimlere bakış açısı ve hazırlıklarını ITC Seçim Dairesi Başkanı Cevdet Zülal’e sorduk.

Kerkük İl Meclisi üye sayısı hakkında konuşan Zülal, “Kerkük İl Meclisi 16 üyeden oluşmaktadır. Kota meselesine değinirsek Hristiyan kardeşlerimizin kotası bir sandalye ve kadınlara da dört sandalye hakkı verilmektedir. Yani 16 üyenin dördü kadın biri de Hristiyan olmak zorundadır.” ifadesini kullandı.

Kadın kotasına özellikle değinmek isteyen Zülal, “Kota ile değil de kendi hakkıyla erkek bir adaydan daha fazla oy alan bir kadın, kotasını kullanmayarak meclise girebilir ve kota yine dört kişi olarak kalabilir.” dedi.

Kerkük’te 2005 yılından beri il meclisi seçimlerinin yapılmadığını belirten Zülal, sebebini ise Türkmenlerin her zaman karşı çıkması olduğunu söyledi.

Kerkük seçmen kütüklerine yaklaşık 260 bin seçmen kütüğün fazladan eklendiğini belirten Zülal, “Yapılan bütün seçimlere karşı çıktık. Aslında Irak çapında seçimler 2013’te olsa da Kerkük’te en son 2005’te seçim oldu. Ondan sonra 2019 yılında yapılan protestolar sonrası parlamento kararıyla meclislerin işlerine son verildi ama son verilirken iptal edilmedi sadece işlerine son verildi. İptal etmek ile son vermek arasında fark var. "ifadesini kullandı.

Irak İl Meclisi Seçimleri Irak Türkmen Cephesi için ne kadar önemli?

Gerçekten sizin gazetenizin üzerinden bütün Kerkük milletine seslenmek istiyorum. Az önce söylediğimiz gibi 2005’ten bugüne dek seçim gerçekleştirilmedi. Seçim olmadığı için Türkmen milleti hazırlıklarını yapmalı çünkü il meclisinde pay elde etmek için Kerkük’te bulunan diğer bütün kesimler hazırlıklarını yapıyor.

Malumunuz dahilinde 2005’ten beri il meclisi seçimleri yapılmadığı için bütün işler valiliğe devredildi, yani Kerkük’te alınan kararlar valilik tarafından alınıyor. Bu sebeple il meclisi tekrardan kurulursa atamalar meclisten olur, hizmetler mecliste olur, projeler meclise sunulur yani Kerkük’te bütün olan bitenler meclisin kanalıyla olacak ve meclisin kanalından çıkacaktır.

Bununla birlikte mecliste komisyonlar kurulacaktır, her komisyon Kerkük’te olan biten olaylara bakacaktır. Mesela atamalar komisyonu, ola ki yarın meclis kurulursa insanların devlet kurumlarına başvurma gereği kalmayacak, meclis gelip komisyon kuracak ve insanların atama işlemlerini gerçekleştirecek. Belirtmek isterim ki Türkmen milleti bilinçli, bu işin farkında, inşallah Türkmen milleti bu seçimde oyunu kullanacak ve varlığını ortaya koyacaktır.

Irak Türkmen Cephesi 1957 nüfus sayımını destekliyor mu?

Bu konu sadece nüfus sayımına ait olan bir şey değil çünkü 2018’de seçim kanunu çıktı. O yıl yapılması planlanan seçim 2019’a ertelendi. Ama 2019’da da yapılmadı ve 2020’ye daha sonra 2021 ve 2022’ye ertelendi. En sonunda 18 Aralık 2023 tarihi il meclisi seçimleri için belirlendi. 

Şimdiki Irak Türkmen Cephesi Genel Başkanı Hasan Turan, o zamanlar kanun komisyonundaydı ve 35’inci madde diye Kerkük’e dair bir madde koyuldu. O maddede dört bakanlıktan bir komisyon kurulması ve Yüksek Seçim Komisyonundan da üye bulunması isteniyordu. Ayrıca Kerkük’te fazla olan 260 bin seçmen kütüğün gözden geçirilmesi de isteniyordu. Ama karşı taraf 35’inci maddenin iptali için Yüksek Mahkeme’ye başvuru yaptı. Çok şükür milletimiz arkamızda olduğu için 35’inci maddeyi savunduk ve şimdi de 13. Madde diye varlığını koruyor. 13. Madde de ise beş bakanlıktan komisyon kurulacağı, Irak Temsilciler Meclisinden de Kerkük’ü temsil eden bütün meclis üyelerinin bu komisyonu gözlemleyeceği belirtiliyor.

Irak Komiserler Kurulu Üyesi Dr. Fettah Muhammed, kendisi de kütük denetimine ilişkin toplantılara katılıyor, 13. Maddeye göre 1957’de Kerkük’te kütüğü olan varsa ve 140. Maddede de hak kazanmışsa Kerkük’te kalmaya devam edecek, hakkı olmayanların ise seçmen kartları Kerkük’ün dışına çıkacaktır.

Birleşik Irak Türkmenleri Cephesi dışında koalisyon oluşturan Türkmen parti var mı?

ITC Genel Başkanı Hasan Turan ve yürütme kurulu üyeleri çok fazla çaba ve toplantıları sonucu 2021’de 8 parti olarak parlamento seçimlerine giderken, il meclisi seçimlerine 9 parti olarak gireceğiz. Casım Cafer’in başkanlığındaki Birleşmiş İslami Türkmen Partisi 9. parti olarak listeye katıldı. Bu girişim bütün Türkmen partilerini bir araya topladı ve Kerkük’te Türkmenlerin tek listesi haline geldi. Bizden başka Türkmen listesi yok. Onun için bu liste Türkmenlere bir güven sağladı. Araplar 3-4 listeye ayrıldı, Kürtler de 3-4 listeye ayrıldı ama çok şükür Türkmenlerin bütün dini ve milli görüşlerini bir araya topladık.

Son günlerde medyaya ITC’nin il meclisi seçimindeki adayların ismi olduğu iddia edilen bir liste sızdırılmıştı. Doğruluk payı nedir?

Kerkük Seçim Dairesine başvuru yaptığımızda bu listenin paylaşılmaması için bize garanti vermelerini istedik. Maalesef orada olan zayıf insanlar mevcut, bizim liste dahil bütün listeler sızdırıldı. Oradaki kamu çalışanlarının tarafsız olması gerekir ama maalesef doğru yoldan saptırılıp bu listeleri sızdırıyorlar. Biz Kerkük Partiler Şubesine başvuru yaparken müdürle görüştük ve bizden çıkmaz diyerek bize söz verdi.

Mali komisyonun isteği üzerine listeyi hazırlamak için bankaya başvurup, 10 milyon dinar yatırdık. Bir de aday başına 267 bin, kayıt işlemi için ödeme yaptık. Resmi işlemleri bitirmek için adayların isimlerini istediler. Ben de adayların yerini değiştirerek verdim. Yani adayların ismi gerçek ama yerini değiştirdim çünkü listenin sızdırılacağını tahmin etmiştim. Bu yapılan işlem ITC listesine ve diğer listelere yapılan bir ihanettir. Bunun hakkında resmi işlemleri başlatacağız. Kamu kurum ve kuruşların, bütün partilere karşı aynı seviyede davranması gerekir.

ITC il meclisi seçimleri için ne gibi hazırlıklar görüyor?

İlk aşamada insanlarımızdan seçim merkezine başvuru yapıp, gönüllü olarak çalışmalarını istiyoruz. İkinci aşamada Kerkük’te var olan 43 seçim merkezinde özellikle Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı seçim merkezlerinde biyometrik seçim kartları kaldı, insanlarımızı onları almaya, çıkarmayanları ise çıkarmaya davet ediyoruz. Seçilen adaylarımızla seçim teşviki yaptıktan sonra insanlarımızı seçim günü nasıl oy verecekleriyle alakalı yönlendireceğiz.

İl meclisi seçimlerinden sonra Kerkük’te ne gibi değişiklikler yaşanacaktır?

Tabii ki 13’üncü Maddeye göre herhangi bir kesim, ne kadar oy alırsa alsın Kerkük’ün demografisini değiştirme hakkı yoktur. Yani il meclisi, gelecek dört sene içerisinde Kerkük’e ve Kerkük halkının aleyhine hiçbir karar alamaz.