Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, temeli atılan Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı'na ilişkin "Azerbaycan'la enerji alanındaki ortaklığımızı daha da derinleştireceği gibi Avrupa'nın enerji arz güvenliğine de katkı sağlayacaktır." dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı'nın temelinin atılması ve iki ülke arasında çeşitli alanlarda gerçekleşen anlaşmaların imzalanmasının ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Erdoğan, Cumhurbaşkanı seçiminin ardından ilk ziyaretini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'yle birlikte haziran ayında Bakü'ye gerçekleştirdiğini hatırlatarak, bu defa da Türkiye'yi Türk dünyasına bağlayan Nahçıvan'da birlikte olmaktan büyük bir memnuniyet duyduğunu söyledi.
Erdoğan, 2008 yılındaki son ziyaretinden bu yana Nahçıvan'ın kaydettiği gelişmeyi gururla müşahede ettiğini anlatarak, Nahçıvan'ın bugün geldiği noktada büyük payı olan Azerbaycan'ın Umummilli Lideri Haydar Aliyev'i doğumunun 100. yılında bir kez daha rahmetle yad ettiğini belirtti.
Türkiye ve Azerbaycan ilişkilerinin dünyada eşi benzeri bulunmayan müstesna bir konumda olduğuna işaret eden Erdoğan, "tek millet iki devlet" şiarı çerçevesinde ilişkileri ve işbirliğini her alanda güçlendirmek üzere çalışmaları sürdürdüklerini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Aliyev'le imzaladıkları Şuşa Beyannamesi'nin ilişkileri müttefiklik seviyesine yükselten bir dönüm noktası olduğunu dile getirerek, Nahçıvan'ın tarih boyunca taşıdığı stratejik önemle Azerbaycan'la ilişkilerde özel bir yere sahip olduğunu söyledi.
- "Doğal gaz hattı Avrupa'nın enerji arz güvenliğine katkı sağlayacak"
Nahçıvan'ın bugün de ekonomi, ulaştırma ve enerji hatları açısından büyük bir potansiyel barındırdığını belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
"Bölgesel ulaştırma hatlarının tesisiyle birlikte bu potansiyeli tam manasıyla hayata geçirme imkanına kavuşacağız. Hazar geçişli uluslararası doğu batı orta koridorun önemi koronavirüs salgını ve bölgemizde yaşanan savaşlar neticesinde çok daha iyi anlaşılmıştır. Bu vesileyle biraz önce temelini attığımız Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Azerbaycan'la enerji alanındaki ortaklığımızı daha da derinleştireceği gibi Avrupa'nın enerji arz güvenliğine de katkı sağlayacaktır. Kars-Nahçıvan Demir Yolu projesinin yanı sıra toplu konut ve elektrik enerjisiyle ilgili alan anlaşmalar az önce imzalandı. Böylece ulaştırma, lojistik ve enerji alanlarındaki ilişkilerimizi geliştirme irademizi tekrar ortaya koyduk."
Erdoğan, Azerbaycanlı kardeşlerine 6 Şubat depremlerinin yaralarının sarılmasına verdikleri güçlü destek için bir kez daha teşekkür ettiğini ifade ederek, "Varını yoğunu otomobilinin üzerine yükleyip milletimize yardım etmek için yola koyulan kardeşlerimizin samimiyetini hiçbir zaman unutmayacağız. Basın toplantımızın ardından modernizasyonunu gerçekleştirdiğimiz askeri bakım ve onarım fabrikasının açılışını yapacağız. Bu proje de savunma sanayi işbirliğimize ciddi katkılar sunacaktır." diye konuştu.
Son günlerde bölgede kritik gelişmelerin yaşandığına vurgu yapan Erdoğan, Azerbaycan'ın İkinci Karabağ Savaşı'nın ardından geçen üç yıla yakın süre boyunca defaatle dile getirdiği meşru ve haklı endişelerine gereken karşılığı maalesef bulamadığını söyledi.
Erdoğan, Azerbaycan'ın kendi egemen topraklarında bir antiterör operasyonu gerçekleştirmek durumunda kaldığını belirterek, "Operasyonun son derece kısa bir süre içerisinde sivillerin haklarına azami hassasiyet gösterilerek başarıyla tamamlanması bizler için iftihar vesilesi olmuştur. Operasyon sırasında şehit olan kardeşlerimize Allah'tan rahmet yakınlarına başsağlığı diliyorum. Yaralılarımıza acil şifalar temenni ediyorum." ifadelerini kullandı.
- "Ermenistan'ın samimi adımlar atmasını bekliyoruz"
"Nahçıvan'ın mümtaz şairi Mehmet Akif'in, yol ve dava arkadaşı merhum Hüseyin Cavit'in bir asır önce yaptığı şu duasının kabul olduğunu görmenin bahtiyarlığını yaşadık." diyen Erdoğan, şunları kaydetti:
"Her beladan esirge yurdumuzu, kamuran eyle şanlı ordumuzu. Muzaffer Azerbaycan ordusunu gerek tarihi başarısı gerekse sivillere yönelik sergilediği insani tavrı dolayısıyla canıgönülden tebrik ediyorum. Azerbaycanlı kardeşlerimiz, Türk milletinin adalet ve merhametini bir kez daha tüm dünyaya göstermişlerdir. Son zaferle birlikte bölgede kapsamlı bir normalleşme için yeni fırsat pencereleri açılmıştır. Bu fırsatın değerlendirilmesi gerektiğine inanıyorum. Ermenistan'ın kendisine uzatılan barış elini tutmasını ve artık samimi adımlar atmasını bekliyoruz. Her zaman vurguladığım gibi barışın kaybedeni olmaz. Bölgemizde barış, huzur ve refahın tesisi halklarımıza olan borcumuzdur. Biz bu borcu ifa etmek noktasında kararlıyız, samimiyiz. Temennimiz, muhataplarımızın da aynı samimiyeti göstermesidir."
Erdoğan'ın ziyareti kapsamında Iğdır-Nahçıvan doğal gaz hattının temelinin atılmasının Türkiye ile Azerbaycan'ın kardeşlik ilişkilerinin tarihinde önemli bir olay olduğunu vurgulayan Aliyev, bu hattın iki ülke ilişkilerine yeni ivme kazandıracağını, Nahçıvan'ın enerji güvenliğini daha büyük ölçekte sağlayacağını kaydetti.
Aliyev, Nahçıvan'ın tarihi Azerbaycan toprağı olduğunu belirterek, Sovyetlerin 1920'de Batı Zengezur'u Azerbaycan'dan ayırması sonucu Nahçıvan'la Azerbaycan'ın esas kısmı arasındaki coğrafi bağlantının kesildiğini dile getirdi.
Ermenistan'ın Nahçıvan'a karşı da toprak iddiasında bulunduğunu hatırlatan Aliyev, o dönem Nahçıvan'ın başında bulunan Haydar Aliyev'in liderliğinde düşman saldırılarının önlendiğini bildirdi.
Aliyev, o dönemde Nahçıvan'ın tüm elektrik ve doğal gaz hatlarının Ermenistan tarafından kesildiğini, abluka altında kalan Nahçıvan'ın 15 yıl gazsız yaşadığını hatırlatarak, "2005'te İran'la imzalanan anlaşmayla mübadele yoluyla İran'dan Nahçıvan'a gaz verilmesi sağlandı. Iğdır-Nahçıvan doğal gaz hattı ise Nahçıvan'a gaz verilmesini sağlayacak ikinci hat olacaktır. Üç günden sonra Nahçıvan'da Türkiye-Azerbaycan 3. Enerji Forumu yapılacak. Nahçıvan'ın gazı ve petrolü olmasa da güneşi var. Nahçıvan'da güneş elektrik santrallerinin inşası istikametinde büyük planlarımız var. Bu gerçekleşirse Nahçıvan yeşil enerji bölgesine dönüşecek. Burada hem güneş, hem rüzgar hem de su elektrik santrallerinin inşası için büyük potansiyel var. Gelecekte Nahçıvan'dan Türkiye'ye en az 1000 megavat yeşil enerji ihracı mümkün olacaktır." bilgisini paylaştı.
Azerbaycan'ın Karabağ'da gerçekleştirdiği antiterör operasyonuna da değinen Aliyev, "Üç yıl önce 2. Karabağ Savaşı'nda işgale son vermiştik, 5 günde ise egemenliğimizi tam sağladık. 24 saatten az süren antiterör operasyonunda ise Azerbaycan arazilerinde yasa dışı konuşlandırılan Ermenistan ordusu teslim oldu, şartlarımızı kabul etti ve Azerbaycan egemenliğini tam sağladı." dedi.
Aliyev, Karabağ'daki Ermeni ahaliye yakıt, gıda ve ilaç gibi insani yardım gönderdiklerini bildirerek, "Karabağ'da yaşayan insanlar etnik kimliğine bakılmaksızın Azerbaycan vatandaşıdır. Onların güvenliği ve hakları Azerbaycan devletince sağlanacaktır." diye konuştu.
Erdoğan'ın Bİrleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulundaki konuşmasın hatırlatan Aliyev, "BM kürsüsünde Azerbaycan'ın çıkarlarını savunan adil, uluslararası hukuka dayanan açıklamalarda bulundunuz. Bu, Türkiye tarafından sergilenen bir sonraki kardeşlik adımıdır." ifadelerini kullandı.
Aliyev, 2. Karabağ Savaşı'nda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkının Azerbaycan'a gösterdiği siyasi ve manevi desteği hiçbir zaman unutmayacaklarını vurgulayarak, "Şuşa Beyannamesi ilişkilerimizi yeni seviyeye yükseltti. Bugün ilişkilerimiz en yüksek düzeydedir. İlişkilerimizin tüm alanlarda en faal dönemini yaşıyoruz." dedi.
Kars-Nahçıvan Demiryolunun inşasına yönelik niyet protokolünün imzalanmasının da tarihi gelişme olduğunu ifade eden Aliyev, şunları söyledi:
"Bu proje de başarıyla hayata geçirilecek ve Orta Koridor'un bir kolu olarak hem Azerbaycan'a hem Türkiye'ye hem de diğer ülkelere hizmet verecektir. Bakü-Tiflis-Kars Demiryolunun kapasitesinin genişletilmesi hususunu da konuştuk. Yakın aylarda bu hattın olanakları 1 milyon tondan 5 milyon tona artırılacaktır. Azerbaycan'ı Nahçıvan'la birleştirecek demiryolu hattının Azerbaycan topraklarındaki kısmı da başarıyla sürüyor. Çalışmalar büyük ihtimalle gelecek yılın sonunda tamamlanacaktır. Tüm bu tarihi projeler gösteriyor ki biz birbirimize destek vererek bölgesel konuları da doğru istikamete yöneltiyoruz. Bölgede barış ve istikrar olsun, savaş olmasın istiyoruz."
Aliyev, iki ülke arasındaki ticari ilişkilere yönelik, "Ticaret hacmimiz 6 milyar dolardan fazladır. Bu yıl yüzde 40 arttı. 15 milyar dolar hedeflemiştik. Yakın gelecekte buna da ulaşacağız." bilgisini paylaştı.